Siksu Lesono / Lesson Six

Lesson | Exercises

1: un   2: bi   3: tri   4: kwar   5: kwin

havi:  to have

Mi havan kwin fratos.
Hi havan bi libros.
Xi havan tri diskos (discs).
La rica mistulo havan kwar awtos.
En tio domo esan bi cambros.

Cu yi havan multa fratos?  Yes, mi havan kwin fratos.
Cu hi havan multa libros?  Ne, hi havan nur (only) bi libros.
Cu la rica mistulo havan un awto?  Ne, hi havan kwar awtos.

Suffix -ey- indicates a place with a specific aim expressed by the root of the word.

kuki:  to cook      kukeyo:  kitchen
lerni: to learn     lerneyo: school
kafo:  coffee       kafeyo : café.

La mistino kukan en la kukeyo.
Mi iran (go) al la kafeyo. Mi deziran trinki (drink) kafo.
En la kafeyo esan neceseyo (toilet).
La oficistos (clerks) workan en la oficeyo (office).
La yuna mistulos ay la mistinos dansan en la danseyo.

kial:  why
car:   because

Kial yi askan? Mi askan car mi deziran lerni.
Kial la avulo havan wayta haros (hair)? Hi havan wayta haros, car hi esan disyuna (old).

sur:    on 
sub:    under
longa:  long
larja:  wide
alta:   tall, high

En la domo esan biga cambro. Esan bi disbiga fenestros (windows), ay un larja pordo (door). Sur la planko (floor) esan bruna (brown) tablo. Sur la tablo esan radio ay kelka libros. Sub la tablo esan blaka kato. Ji dorman (sleeps). En la cambro esan alta mistulo ay dika (fat) mistino. Hi esan la spozulo (husband). Xi esan la spozino (wife). La spozulo sidan sur sofo, ay legan la jurnalo (newspaper). La spozino sidan sur alia (another) sofo ay rigardan (watches) la televido (television). Xi aman (likes) rigardi guda filmos (films, movies). En la biu etajo (second floor) esan bi dormcambros (bedrooms), un bancambro (bathroom) ay longa koridoro (corridor).

Possessive Adjectives
These indicate possession (my garden, your house, his book, etc.). In Mondlango they are made by adding the ending "a" to the personal pronouns (mi, yi, hi, xi, ji).

mi: I        mia: my
yi: you      yia: your
hi: he       hia: his
xi: she      xia: her
li: he/she   lia: his/her
ji: it       jia: it's
mu: we       mua: our
lu: they     lua: their

Mia kuzo (cousin) esan enjinero (engineer).
Yia onklulo (uncle) esan advokato (lawyer).
Hia nefo (nephew/niece) esan notario (public notary).
Xia avulo (grandfather) esan arkitekto (architect).
Franso esan bela lando. Jia cefurbo (its capital) (cefa: main) havan fama monumentos.
Mua planedo (our planet) havan satelito (satellite).
Yia kingo (your king) esan saja humo (a sensible man).
Lua nepulo (their grandson) esan guda lernanto (student).

Everyday expressions

Yi pravan.               You're right.
Mi konsentan kum yi.     I agree with you.
Mi ne konsentan kum yi.  I don't agree with you.